Uçaklarda Sonik Patlama Nasıl Olur?

Ortamda bulunan taneciklerin  dalga dalga titreşmesiyle oluşan periyodik basınç dalgalarını ses olarak adlandırıyoruz. Bu dalgalar kulağımızda toplanır ve beynimizde  anlamlı sesler haline çevrilir.Ses dalgaları normal koşullar altında saniyede 343 metre yol alabilir.

Jet uçaklarında sıkça karşılaşılan sonik patlama,  ses dalgalarının oluşmasına sebep olan kaynağın ses hızında veya daha hızlı hareket etmesiyle meydana gelir.Sonik patlamayı daha detaylı anlayabilmek için Doppler olayını yakından incelemek gerekir.Kısaca anlatmak gerekirse hareket halindeki dalga kaynağının dalga boyu sabit bir gözlemciye göre uzalır veya kısalır.Hareket halindeki bir aracın siren seslerini farklı tonlarda duymamızın sebebi budur.Ses dalgalarını bir halka şeklinde düşündüğümüzde  uçak ses hızına ulaştığında uçaktan yayılan ses dalgaları üst üste binerek birikmeye başlar.Yüksek enerjiye sahip bu ses duvarını oluştururlar.Uçak ses hızını aştığı durumda ses dalgaları koni şeklinde yayılmaya başlarlar.Bu koniye Mach konisi adı verilmiştir.Sıkışan ses dalgaları uçağın arkasında kalarak bir sis görünümünde yüksek basınç alanı oluşturur.Sonik patlama dediğimiz basınç yoğunluğu zararlı  ve gürültülü bir şekilde hissedilir.

Uçağın Havadaki Basınç Dalgaları – Doppler Olayı

Ses hızını aşan supersonik uçaklar yaygın olarak kullanılmasa da savaş uçakları ses hızını aşabilecek niteliktedir.Yakın zamanda karşılaştığımız sonik patlama örneği ise Kayseri’de nedeni belirlenemeyen patlama olarak basına yansıyan olay jet uçaklarının ses hızını aşmasıydı.Supersonik ve az gürültülü bir uçak seyahati,  yakın zamanda NASA tarafından kullanıma sunulacak olan yeni teknoloji  X-Plane ile mümkün olacak.Sivil havacılık alanında ise bu konuyu yakından takip eden Virgin Havayolları bu teknolojiyi satın aldığını ve seneye faaliyete gireceğini duyurdu.